Στις 8 Σεπτεμβρίου, γιορτάζονται τα Γενέθλια της Παναγίας. Ο περικαλλής, Ιερός Ναός στην Καρδάμαινα, αλλά και ο φερώνυμος Ιερός Ναός στο Λαγούδι, γιορτάζουν. Στο χωριό Λαγούδι, από βραδύς, μετά τον Εσπερινό, γίνεται μεγάλο παραδοσιακό πανηγύρι με Δημοτική μουσική και τραγούδια, με ντόπιους οργανοπαίκτες. Εκεί προσφέρονται κρασί, μαζί με τα πιο νόστιμα εδέσματα, όπως γιαπράκια, δηλ ντολμαδάκια και κρέας με πλιγούρι. Την επομένη, ακολουθεί η Θεία Λειτουργία, μαζί με τη λιτάνευση της Ιεράς Εικόνας της Γεννήσεως της Παναγίας, που την ακολουθεί πλήθος κόσμου, που ανηφορίζει στο ορεινό χωριό.

Στο παραλιακό χωριό Καρδάμαινα, η Εκκλησία της Παναγίας, γιορτάζει με πανηγυρικό τρόπο. Το πρωί την κυριώνυμον ημέρα, στην Θεία Αρχιερατική Λειτουργία, παρίσταται όλο το χωριό, μαζί με το Σχολείο και τους δασκάλους του. Έπειτα μέχρι και σήμερα, η Εκκλησιαστική επιτροπή στρώνει στον προαύλιο χώρο της Εκκλησίας, υπαίθρια τράπεζα με πλούσια εδέσματα. Τα άφθονα φαγητά, τα φέρουν ως τάματα οι ευλαβείς προσκυνητές, όπως κοτόπουλα, αμνοερίφια και γουρουνάκια. Το κοκκινιστό κρέας που σερβίρεται, συνοδεύεται με κρασί και με τα παραδοσιακά πιταρρίδια, τα λαζάνια ή αλλιώς χυλόπιτες.

Μετά το φαγητό, ακολουθεί ο χορός της κούπας. Ο χορός της κούπας, είναι ένας νησιώτικος απλός, συρτός και ίσιος χορός, τον οποίον σέρνει πρώτος ο Παπάς, κρατώντας μια πήλινη κούπα ή ένα ψάθινο πανεράκι και τον ακολουθούν οι επίτροποι. Όταν ένα ζευγάρι θέλει να χορέψει, βγαίνει μπροστά και ζητά να πάρει την κούπα. Τότε η γυναίκα, σέρνει πρώτη το χορό, κρατώντας την κούπα και ρίχνοντας χαρτονομίσματα μέσα σε αυτήν.

Πρέπει να τονίσουμε, ότι και στα δυο πανηγύρια, αλλά ιδιαίτερα στην Καρδάμαινα, οι μικροπωλητές πιάνουν θέση από βραδύς και για δυο μέρες. Για αυτό και δημιουργείται, μια προσωρινή υπαίθρια Αγορά, που είναι η χαρά κυρίως των μικρών παιδιών.

Γράφει η Ξανθίππη Αγρέλλη